ΣυκόπετραΣύν. ΑποδήμωνΚέντρο Νεότ. Συκ.Κυνηγετικός Συλ. Home
Πηγή: http://yre-connect.com
Η ΚΟΚΚΙΝΗ ΛΙΜΝΗΑπό
το 1926 μέχρι και το 1974 πολλοί Κύπριοι έβρισκαν δουλειά στα μεταλλεία. Τα
μεταλλεύματα χαλκού, αμιάντου, σιδηροπυρίτη και χρυσού εξάγονταν για αυτό το
λόγο χρειαζόταν εργατικό δυναμικό για την εξόρυξη τους.
Το
1950 μετά από ειδικές έρευνες από την ΕΜΕ (Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία)
εντοπίστηκαν μεταλλεύματα χαλκοπυρίτη στην περιοχή της Κοκκινοπεζούλας στο
Μιτσερό. Άρχισε τότε η εξόρυξη του. Έσκαψαν υπόγειες στοές στις οποίες
κατέβαιναν με το βίντσι. Πολλοί άνθρωποι από το χωριό, τη γύρω περιοχή και από
όλη την Κύπρο εργάζονταν στο μεταλλείο του Μιτσερού. Εκείνη την περίοδο υπήρχε
οικονομική κρίση και ανομβρία, για αυτό το λόγο κατέληγαν όλοι στο Μιτσερό για
να βρουν μια δουλειά έτσι ώστε να μπορούν να επιβιώσουν αυτοί και οι οικογένειες
τους.
Οι
εργάτες έμπαιναν από μια κεντρική γαλαρία και σε περίπου 200 μέτρα έφταναν σε
ένα ανελκυστήρα, τους κατέβαζαν κάτω και άνοιγαν πολλές άλλες γαλαρίες. Οι
εργάτες κάθε γαλαρίας ήταν δύο, ο ένας ήταν φαλιαδώρος, δηλαδή δημιουργούσε
μικρές εκρήξεις με την βοήθεια των εκρηκτικών. Μετά τις «φάλιες» εντοπιζόταν το
μετάλλευμα και φορτωνόταν μέσα στα βαγόνια. Τα βαγόνια πήγαιναν στον
ανελκυστήρα και ανέβαιναν στην επιφάνεια.
Ο
φωτισμός στις γαλαρίες γινόταν με λάμπες οξυγόνου. Όταν έμπαιναν στις στοές και
δεν υπήρχε οξυγόνο, η λάμπα έσβηνε, έτσι αντιλαμβάνονταν πως δεν υπήρχε
οξυγόνο. Επίσης, δεν υπήρχε εξαερισμός.
Ο
κ. Μιχάλης Κλαδευτηράς, αναφέρει χαρακτηριστικά στην συνέντευξη του… «Οι
φαλιαδώροι έκαναν τις εκρήξεις ενώ οι μεταλλωρύχοι ανέμεναν την έκρηξη στη
γαλαρία. Μόλις έσκαγε η «φάλια», ο χώρος
γέμιζε τόση σκόνη που ο ένας δεν έβλεπε τον άλλο. Επειδή οι εργάτες όμως
αμοίβονταν περισσότερα εάν γέμιζαν περισσότερα από 8 βαγόνια, λυσσασμένοι και
αψηφώντας τη σκόνη, ορμούσαν για να γεμίσουν τα βαγόνια τους»
Τα
δυστυχήματα ήταν πολύ συχνά. Πολλοί εργάτες έχασαν τη ζωή τους και άλλοι
σακατεύτηκαν. Βάσει επίσημων εκθέσεων, τρεις μεταλλωρύχοι κατά μέσο όρο το
χρόνο έχαναν τη ζωή τους και άλλοι τριάντα πέντε γίνονταν ανίκανοι να
εργαστούν. Ο κ. Δημοσθένης Αθανάση από την Πλατανιστάσα
αναφέρει σε ένα ποίημα του…
«Ολόμουζοι ετρώαμεν ψουμίν
μέσα στο σπήλιον
Και ετύχαννεν μερόνυκτα να
μεν δούμεν τον ήλιον.
Από το δρώμα το πολλύν
έλυωννεν το κορμί μας.
Έπιαννε μας λλιοψυσιά,
τ’αφτιά μας εβουίζαν .
Εμείς εσκοτοννούμαστιν τζι
άλλοι εθησαυρίζαν.»
Η
ασθένεια της πνευμοκονίασης ήταν μια άλλη αιτία να χαθούν πολλοί άνθρωποι και πολλοί να υποφέρουν μέχρι
και σήμερα. Οι άνθρωποι που προσβάλλονται από την ασθένεια αυτή δυσκολεύονται
να αναπνεύσουν γιατί οι πνεύμονες τους γεμίζουν σκόνη. Συνεπώς δεν μπορούν να
εργαστούν, αλλά ούτε και να περπατήσουν μερικά βήματα.
Δεν
υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των θυμάτων από την ασθένεια αυτή πριν το
1958. Μετά το 1958 ύστερα από κινητοποιήσεις και πολύχρονες προσπάθειες έγινε
ιατρική εξέταση των μεταλλωρύχων.
Ο
κ. Αντρέας Κούρρης από την Πλατανιστάσα ο οποίος εργάστηκε στο Μιτσερό,
αναφέρει, σε φυλλάδιο της εποχής, σ’ ένα ποίημα του το προσωπικό του δράμα αλλά
και το δράμα πολλών άλλων ανθρώπων…
« Οκτώ ως δέκα βήματα όταν
θα περπατήσω
Νομίζω που την κούρασιν
ότι θα ξεψυχήσω
Κι αν πης η ηλικία μου
χρονών σαράντα είμαι
Μα η πνευμοκονίασης
κατάδικων κρατεί με.
Να πάσιν εις την εκκλησιάν
δια να προσκυνήσουν
Δεν έχουν τόσην αντοχήν
δια να περπατήσουν.»
Αποφασίστηκε
λοιπόν από την κυβέρνηση να δοθεί σύνταξη αναπηρίας στα άτομα αυτά και έβλεπες
στα καφενεία του χωριού άντρες νέους και μεσήλικες να μην μπορούν να κάνουν
πέντε βήματα, να λαχανιάζουν και να
κοκκινίζει το πρόσωπο τους. Αν κανείς επισκεφθεί το παλιό νεκροταφείο
του χωριού θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν πολλοί
τάφοι νέων ανθρώπων θύματα της φτώχιας.
Οι επιδράσεις
του μεταλλείου δεν επηρέασαν μόνο τους ανθρώπους αλλά και το περιβάλλον. Το
έδαφος κοντά στην λίμνη έχει χρώμα πορτοκαλί. Οι πέτρες που υπάρχουν κοντά
είναι πολύ μαλακές και αν τις πάρεις στα χέρια σου αμέσως λιώνουν. Επίσης, στο
χώρο γύρω από τη λίμνη δεν υπάρχουν πολλά δέντρα, επειδή το χώμα έχει μέσα οξύ
και καίει τις ρίζες των δέντρων με αποτέλεσμα να μην μπορούν να επιβιώσουν.
Ακόμα στην λίμνη δεν υπάρχουν ούτε πουλιά ούτε ζώα, επειδή δεν βρίσκουν φαγητό.
Σήμερα το μεταλλείο του Μιτσερού δεν
λειτουργεί πια. Παρόλα αυτά προκαλεί πάρα πολλά προβλήματα στο περιβάλλον και
κατ’ επέκταση σ ’ ολόκληρη την περιοχή και τους ανθρώπους της. Δεν είναι λίγες
οι φορές που η κοινότητα επιχείρησε να δώσει ζωή στην περιοχή, προσπαθώντας να την
δεντροφυτεύσει για δημιουργήσει έτσι έναν πνεύμονα αλλά οι προσπάθειες
απέτυχαν. Έτσι το τοπίο παρέμεινε απερημωμένο και για πολλά χρόνια θύμιζε
σεληνιακό τοπίο.
Στο
χωριό βρίσκονται τα ερείπια της Κοκκινοπεζούλας που θυμίζουν σ’ όλους εμάς τους
αγώνες και τις θυσίες όλων εκείνων που
εργάστηκαν εκεί. Η λίμνη όμως και τα μνημεία
αυτα της ντροπής, παραμένουν
ανοιχτά στον κάθε επισκέπτη και σίγουρα αποτελούν εστία κινδύνου αφου, τόσο η
λίμνη, με αρκετό υγρό υψηλής οξύτητας, όσο και η Γαλαρίες και οι σκουριασμένες
εγκαταστάσεις του μεταλλείου, της εξέδρας και του σταθμού των βαγονιών
αποτελούν εστια ρύπανσης, μόλυνσης και φυσικού κινδύνου έτσι όπως παραμένουν
αφρούρητα και εγκαταλέλειμμενα στο έλεος του χρόνου...
Πηγές:
1. «Το φρικτό δράμα
των πνευμοκονιάσεων», του Αντρέα Μαππούρα
2. Συνεντεύξεις από εργάτες του μεταλλείου
3. Οι αγώνες των
μεταλλωρύχων συνέβαλαν στη βελτίωση της ζωής στον τόπο μας, έκδοση ΠΕΟ, 1999
4. Ξενάγηση από τον
κ. Κώστα Χαραλάμπους, πρώην εργάτη του μεταλλίου, στην Κόκκινη Λίμνη και στο
χώρο εξόρυξης του χαλκού.
